Wykład 03.10.2010 - notatki

Teos_2.0 · Wysłany: Pon 15:29, 04 Paź 2010 Temat postu: Wykład 03.10.2010 - notatki

Prawo samorządu terytorialnego – wykład 03.10.2010

Kadencja rad, sejmików trwa 4 lata.
Liczba radnych do organu samorządu jest uzależniona od liczby mieszkańców i jest proporcjonalna.

Rada gminy/miasta – maks. 45 radnych
Rada powiatu – maks. 29
Sejmik województwa – zależy od liczby mieszkańców

Wybory do rad i sejmików są organizowane w tym samym czasie i na takich samych zasadach.
Wybory: powszechne, równe, bezpośrednie, odbywają się w głosowaniu tajnym, większościowe (w gminach do 20 000 mieszkańców) albo proporcjonalne (w gminach powyżej 20 000 mieszkańców oraz powiatach i województwach).

Status radnego

- osoba pełniąca funkcje przedstawiciela wspólnoty samorządowej (ma być reprezentantem całej wspólnoty samorządowej)
- przyjmuje wnioski i postulaty wspólnoty samorządowej i przedstawia organowi stanowiącemu

Zasada mandatu wolnego - radny nie jest związany instrukcjami wyborców (obietnicami w trakcie kampanii)

- jest funkcją honorową (społeczną) – nie jest zawodem, nie ma stosunku pracy
- prawo do „diety” (wysokość ustalana przez organ stanowiący); w 2001 nowelizacja ustaliła maksymalną wysokość miesięcznej diety, która nie może przekraczać 1,5 kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej a dotyczącej osób pełniących funkcje kierownicze w państwie; rozporządzenia Rady Ministrów dotyczące maksymalnych wysokości diety radnego gminnego i powiatowego uzależniają dietę od liczby mieszkańców
- prawo do zwrotu kosztów podróży służbowych (3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji)
- szczególna ochrona trwałości stosunku pracy (jeśli jest pracownikiem – nie może być zwolniony bez zgody organu stanowiącego, w którym zasiada; organ stanowiący nie może się zgodzić, jeśli przyczyną są okoliczności związane ze wykonywaniem mandatu)
- korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych (przestępstwa kwalifikowane, ścigane z urzędu)

Ograniczenia:
- mandatu nie można łączyć z:
-- mandatem posła lub senatora
-- funkcją wojewody lub wicewojewody
-- członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego
-- funkcją organu wykonawczego w swojej jednostce samorządu terytorialnego (!)
- radny nie może:
-- być zatrudniony w urzędzie tej jednostki samorządu terytorialnego, w której pełni funkcje (jeśli jest pracownikiem ma obowiązek do złożenia wniosku o bezpłatny urlop w terminie do 7 dni od momentu ogłoszenia wyników wyborów; w razie niezłożenia wniosku mandat wygasa - domniemanie)
-- być zatrudniony jako kierownik lub zastępca kierownika w samorządowej jednostce organizacyjnej w jednostce samorządu, w której jest radnym
-- prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego (osobiście, z innymi osobami, jako przedstawiciel, pełnomocnik, zarządca) (najczęstszym przypadkiem jest wykorzystanie pod postacią najmu od jednostki samorządu terytorialnego lokalu, w którym prowadzi się działalność)
-- mieć w spółce prawa handlowego z komunalnymi osobami prawnymi więcej niż 10% udziałów lub akcji (ustawa nakazuje zbycie nadwyżki jeszcze przed pierwszą sesją rady, jeżeli to nie nastąpi – nie może korzystać z uprawnień wynikających z posiadania tych udziałów lub akcji)
-- zasiadać we władzach zarządu, kontroli lub rewizji spółki prawa handlowego z udziałem komunalnych osób prawnych
- zobowiązanie do składania oświadczeń i informacji
-- oświadczenia majątkowe (6 razy w trakcie kadencji; wykazuje nieruchomości, ruchomości wartości powyżej 10 000 złotych, źródła dochodów, pożyczki, kredyty, także o majątku małżeńskiej wspólności majątkowej), publikowane w BIP (nie publikuje się miejsca zamieszkania oraz miejsc położenia nieruchomości); sankcja niezłożenia (nowelizacja obowiązuje od XI 2010) – wygaśnięcie mandatu; sankcja w razie zatajenia prawdy, poświadczenia nieprawdy – art. 233 KK; kontrola przez porównanie z zeznaniami podatkowymi w Urzędzie Skarbowym
-- oświadczenia dotyczące działalności małżonka (wykazanie ewentualnego prowadzenia działalności gospodarczej na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego, zawieranych umów cywilno-prawnych z samorządowymi jednostkami organizacyjnymi, np. o zatrudnieniu, zmiany stanowiska w takiej jednostce)

Wygaśnięcie mandatu (art. 190 ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatu i sejmiku województwa – wyliczenie taksatywne):
- odmowa złożenia ślubowania
- pisemne zrzeknięcie się mandatu
- naruszenie ustawowego zakazu łączenia mandatu z wykonywaniem określonych funkcji lub prowadzenia działalności
- wybór na wójta, burmistrza, prezydenta
- utrata prawa wybieralności lub brak takiego prawa w dniu wyborów
- śmierć

Wygaśnięcie nie jest automatyczne przy zaistnieniu jednej z okoliczności, konieczne jest stwierdzenie wygaśnięcia w uchwale organu stanowiącego, w skład którego radny wchodził (art. 190p2 ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatu i sejmiku województwa).

Organ stanowiący (rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa)

- organ kolegialny złożony z radnych, działający pod kierownictwem przewodniczącego wybieranego przez radnych spośród nich samych

Przewodniczący nie może być członkiem komisji rewizyjnej ani członkiem zarządu powiatu lub województwa, a w gminie wójtem, burmistrzem lub prezydentem. Zwołuje posiedzenia i przewodniczy im (nie jest organem jednostki samorządu terytorialnego!), poza tym nie ma własnych kompetencji.
Zastępcy przewodniczącego (1-3, w powiecie 1-2 – konkretne regulacje statutowe odnośnie ilości)

Nie jest organem działającym permanentnie (działalność sesyjna).

Wniosek o zwołanie posiedzenia - składa go przewodniczący rady, przewodniczący organu wykonawczego lub wójt, radni (co najmniej ¼ całego składu organu stanowiącego)

Posiedzenia w praktyce odbywają się co najmniej raz w miesiącu, formalnie – co do potrzeby, nie rzadziej niż raz na kwartał. Sesje nadzwyczajne (poza harmonogramem).

Podstawową formą działania jest uchwała (procedura i tryb wynika ze statutów jednostek samorządu terytorialnego). Co do zasady uchwały podejmowane są zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy składu. Ogólna zasada jawności – głosowanie jest jawne; posiedzenie jest jawne (można stosować zapis audiowizualny oraz żądać protokołów z sesji).

Organy wewnętrzne (nie są organami jednostek samorządu terytorialnego)
- są nimi komisje (np. do spraw oświaty, edukacji, finansów, zdrowia, bezpieczeństwa publicznego, sportu) tworzone fakultatywnie dla usprawnienia określonych dziedzin
- mogą być stałe lub doraźne
- obligatoryjnie tworzy się komisję rewizyjną – funkcją jest kontrolowanie organu wykonawczego (bada wykonanie budżetu, składa wniosek w sprawie absolutorium – o udzielenie, bądź nieudzielenie)
- skład – tylko i wyłącznie radni

W radzie gminy – domniemanie kompetencji organu stanowiącego, jeżeli nic innego nie wynika z przepisów zadania publiczne powinny być realizowane przez radę gminy

Zadania i kompetencje organów stanowiących (art. 18 uosg, art. 12 uosp, art. 18 uosw), m.in.:
-- stanowienie prawa miejscowego (np. uchwalanie statutów)
-- podejmowanie uchwały budżetowej, w sprawach majątkowych przekraczających zakres tzw. „zwykłego zarządu”
-- tworzenie, przystępowanie do istniejących spółek, spółdzielni, związków komunalnych, stowarzyszeń
-- tworzenie, likwidacja samorządowych jednostek organizacyjnych
-- powoływanie i odwoływanie skarbnika
-- w radzie gminy i sejmiku wojewódzkim – wybór i odwoływanie zarządu (organów wykonawczych)

Ogół mieszkańców danej jednostki samorządu terytorialnego uprawnionych do udziału w referendum (głosowaniu) – organ stanowiący wyinterpretowany z ustaw ustrojowych
- ustawa o referendum lokalnym – określa zasady i tryb

Referendum w sprawach:
- samoopodatkowania się mieszkańców na cele publiczne (tylko w gminie)
- odwołania organu stanowiącego (w gminie także wykonawczego)
- każdej ważnej o ile mieści się w zakresie zadań i kompetencji organów samorządu terytorialnego

Inicjatywa zwołania referendum przysługuje:
- organowi stanowiącemu
- co najmniej 10% mieszkańców (gmina, powiat), 5% mieszkańców (województwo)

Referendum jest ważne (wynik ma charakter wiążący) jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30% mieszkańców. W wypadku odwoływania organu jednostki samorządu terytorialnego – co najmniej 3/5 biorących udział w wyborze tego organu.