Wykład 21.11.2011

klaudia · Administrator

Początek jestr z dzisiaj, część z wykładu z zeszlego roku bo troche sie pokrywa a mi sie przepisywać nie che,także wrzucam jak by ktoś chciał Smile

Każda partia dąży do zdobycia i utrzymania władzy, to odróżnia ją od innych organizacji – to cel lub funkcja. Czy każda partia władze zdobędzie? Nie, niektóre nigdy jej nie zdobędą ze względu na przykład na swoją wielkość, ale bierzemy pod uwagę to czy ona dąży do władzy, więc praktycznym kryterium jest walka wyborcza, np. partia Korwina – Mikke.
Demokratyczny system oceniamy też z punktu widzenia akceptacji dla interesów. Partia nie mająca dotacji finansowych nie ma szans w wyborach.
Partie polityczne dążą do zdobycia i utrzymania władzy – to podstawowy cel. Funkcją jest rządzenie, ale nie tylko.
Funkcje:
1) Kształtowanie postaw i opinii
2) Rządzenia
3) Wyborcza
Wracając do cech – trzecia cecha – ideologia czyli zespół wartości uzasadniających działanie człowieka. Współczesna partia utraciła swój ideologiczny charakter, ponieważ ideologia nawiązuje do kwestii związanych z rywalizacją, z antagonizmem pomiędzy grupami społecznymi na tle różnic materialnych.
W drugiej połowie XX wieku – lata 70, 80, uznano ze te konflikty przestały być aktualne, bo poziom życia grup społecznych, zbliżył się na tyle ze nie ma potrzeby traktować, że one istnieją. W związku z tym różnice pomiędzy partiami politycznymi sprowadzają się tylko do różnic w programie. Nie jest to system aktualny dla wszystkich partii politycznych, wielu twierdzi ze nie można mówić o końcu ideologii, zmienia się sposób rozumienia, ukierunkowanie na inne wartości.
Gdyby rządzący zdali sobie sprawę z rzeczywistych oczekiwań społeczeństwa to mieli by wielkie pole do popisu. Występuje w Europie trend traktowania władzy w kategorii czynności technicznej. To technokratyczny punkt widzenia na wykonywania władzy.
Klasowy charakter – różne grupy społeczne dzielą się wg róznych kryteriów np. wiek, wykształcenie, płeć, zainteresowania, zatrudnienie – to kryteria podziałów, to powoduje, że przynależymi do różnych grup. Partie polityczne w tym znaczeniu też mogą realizować różne interesy.
Współczesny sposób myślenia o interesach jest jednak zmieniony przez dążenie partii do reprezentowania interesów wielonarodowych a nie wąsko grupowych. Perpsektywa w jakiej działa partia polityczna powoduje że interesy mogą być określone przez szersze pojecie grupy i poszukiwania porozumienia, kompromisu.
Nie można powiedzieć, ze współczesne partie polityczne reprezentują tylko interesy np. rolników, przekształcenia powodują, że kryterium jest inne, są dodatkowe elementy.
W Polsce proces ten też jest widoczny, np. działalność PSL – wchodzi w utrwalony w Europie rozwój, ale w działaniach PSL widać trend do rezygnacji z ochrony wąskiej grupy interesów rolników.
Funkcje:
1) Kształtowanie postaw i opinii
Partia polityczna ma ukształtować świadomość, ma rządzić, wygrać wybory. Powinna być widziana w 2 płaszczyznach:
a) Artykulacja
b) Reprezentacja
Artykulacja sprowadza się do ustalenia interesu, jakie interesy ma elektorat. Po pierwsze trzeba wiedzieć kogo się chce reprezentować, jaką się ma ofertę. Po drugie ustalenie kogo się reprezentuje, jaki jest ten elektorat i co jest do tego potrzebne. Ustalenie tych ludzi, pozyskanie informacji o tych ludziach, ich status majątkowy, ekonomiczny, a następnie uzyskanie informacji jakie mają potrzeby i jakie cele. Pozyskanie informacji musi mieć charakter profesjonalny, czyli badanie sondażowe, informacje zdobywane przez: kontakty osobiste, kontakt z czytelnikami. Formy są różne, ale muszą być realizowane i opisane. Posiadając wszystkie informacje można sporządzić, dopracować ofertę i ją przedstawić. Upublicznia, wyjaśnia, tłumaczy, bo ona jest podstawą reprezentacji interesu, czyli tej drugiej płaszczyzny. Oferta to całe działanie partii oparte na komunikacji, na kontaktach. Oferta jest przedstawiona w dwóch formach. Jeśli partia rządzi to są to jej wszystkie rozstrzygnięcia, każda podjęta decyzja. Występuje z ofertą, patrzy na reakcje, modyfikuje ją, a to się dzieje w formie dialogu. Opinie mają znaczenie zasadnicze. Wykorzystuje się najbardziej kontakt bezpośredni, który jest bardzo ważny.
Artykulacja to zestaw informacji, które partia musi pozyskać sama stosując różne metody. Środki wyrafinowane i środki bezpośredniego kontaktu. Środki które prowadzą do pozyskiwania informacji o potrzebach elektoratu. Oferta jest przedstawiona w każdym programie partyjnym, narzucając w pewien sposób interesy, proponując realizację ……. np. proces prywatyzacji. Interes jest tutaj określeniem umownym. Różne partie w różny sposób wplatają interes w swoje działania. Ochrona pracownika – dwojaki sposób pojmowania interesów, ochrona miejsc pracy. Interesy to także pewne wartości, które dotyczą sfery niematerialnej np. eutanazja. Interesy to oferta skierowana do pewnej grupy ludzi, których partia chce pozyskać, najczęściej do ludzi niezdecydowanych. Musi być przyjęty kompromis ze względu na zróżnicowane środowiska reprezentowane przez partie (różny poziom odpowiedzialności za państwo, różna kultura, itp.). W takiej sytuacji partia musi dokonywać różnych wyborów, pojawia się granica populizmu, który ……………., poprzez ofertę programową musi pozyskać elektorat. Jak daleko może posunąć się partia w populizmie? Środki pozyskania to kontakt osobisty, festyny, środki internetowe, prasa partyjna, dostępne programy, kontakt bezpośredni, dostępność tych ludzi na co dzień w normalnych sytuacjach życiowych.
Reprezentacja - budowane o pewien kompromis pomiędzy różnymi interesami, które reprezentowane są w elektoracie. Partia ustali interesy na podstawie procesu artykulacji, Ma stworzyć pewien program. Kompromis musi być przyjęty pomiędzy ofertą, którą składa a tym co otrzymuje od wyborców. Kompromis sprowadza się do wypracowania platformy wyborczej. Reprezentuje w każdym miejscu i każdym czasie swoich wyborców. Reprezentuje także w dyskusji publicznej, która jest istotnym elementem kontaktowania się z wyborcami, gdyż jest to pewien dialog. Dyskusja publiczna ma także charakter sformalizowany. Procedura ustawodawcza wymaga konsultacji z pewnymi grupami zainteresowanymi daną kwestią. W tej kwestii obligatoryjnej partie mogą mieć swój udział. Z reprezentacją interesów wiąże się także odpowiedzialność za ich faktyczną realizację. Pojawia się kwestia obietnic wyborczych. Sprawa odpowiedzialności za słowo. Nie tylko w sferze polityki słowo przestało mieć jakiekolwiek znaczenie, jakikolwiek sens, posługujemy się hasłami, a nie słowami. Jest ogólny proces degradacji słowa, dlatego czujemy oszukani się przez partie. Partie im bardziej odbiegają od słowa tym są mniej wiarygodne. Podstawową rzeczą jest wiarygodność programu w odbiorze społecznym. Elektorat negatywnie ocenia obietnice nie realizowane. Charakterystyczna dla programów hasłowość nie może oznaczać oderwania się słowa od jego treści. Charakterystyczne jest natomiast w języku nie tylko polityki, ale i w ogólnym coraz częściej występujące odrywanie interpretacji słowa od jego rzeczywistej treści, nadawanie mu innego znaczenia, to się nazywa odpowiedzialnością za słowo. Od partii oczekujemy aby nie rzucała słów, tylko traktowała nas serio.
Funkcja wyborcza
Ta funkcja wykonywana jest tylko w pewnym określonym czasie. Celem jest pozyskanie przez partie stanowisk wybieralnych w państwie. W jaki sposób w ramach partii dokonuje się proces desygnowania kandydatów. W Polsce trudno doszukać się jakiegoś jednolitego mechanizmu desygnowania kandydatów. Dążenie niższych szczebli partyjnych do niezależności i pewnego procesu centralizacji podejmowania decyzji. Każda jednostka terytorialna, partyjna jest zainteresowana tworzeniem list.
W partiach wodzowskich pozycję lidera zajmuje szef partii. W modelu demokratycznym decyzja należy do tego szczebla partii, którego wybory bezpośrednio dotyczą. W praktyce jednak mamy różnych polityków, którzy gdy pełnią funkcję centralną tracą kontakt z okręgiem wyborczym. W jaki sposób wtedy umieścić tego kandydata na liście? Partia ma charakter zawodowy. Duga przyczyna to problem poszukiwania najlepszych kandydatów, realizujących interesy partii. Pojawia się zagadnienie demokratyczności, autonomiczności poszczególnych okręgów wyborczych. Te wszystkie interesy musi się ze sobą jakoś powiązać. Rozwiązanie „wodzowskie” musielibyśmy wyeliminować gdyż jest to rozwiązanie najmniej demokratyczne i najmniej realizujące interesy okręgu. To rozwiązanie powinno być wyłączone z zastosowania. Czy to oznacza, że kierownictwo centralne nie ma wpływu? Na pewno nie, to tylko kwestia sposobu w jaki dokona się wyboru list. Rozwiązaniem jest tylko poszukiwanie drogi kompromisu. Im większa rola szefa partii tym mniejszy jest zakres kompromisu. W Polsce eksponuje się pozycję szefa partii np. w partii chadeckiej i PiS. Szef partii powinien korzystać z tej pozycji? Partie o charakterze wodzowskim nie mają zbyt dużego żywota. We współczesnej Europie przyjmuje się, że musi być wpływ niższego szczebla jednostek organizacyjnych. Działania prowadzone wbrew powodują rozbicie partii i mogą prowadzić do jej likwidacji. Metoda powinna być uzgodnieniowa, a nie narzucanie w sposób bezwzględny kandydatów. Powyższe przedstawiają uzgodnienia listy kandydatów do organów wieloosobowych (Parlament). Natomiast jak wygląda sprawa organów jednoosobowych np. Prezydenta. Tu sprawa jest bardziej skomplikowana gdyż Prezydent nie powinien być łączony z żadną partią, ale to jest pewną fikcją gdyż kandydaci są na ogół z jakiejś partii. Najważniejsze aby kandydat umiał oderwać się od swoich powiązań partyjnych, tego należy oczekiwać od prezydenta. Kto ma go zatem właściwie zgłosić? Zgłaszają go partie – np. USA – system prezydencki. Europa – przykład historyczny to Francja – kandydat zgłasza sam siebie, nie informując partii np. George Pompidu czy Jack Chirack. Jest to wynik słabości partii politycznej. Znaczy to, że partia ma luźną strukturę, a szef partii silną pozycję.
Druga kwestia to program, który będzie realizowany i program z którym kandydaci występują w wyborach parlamentarnych. Kwestia programu ma znaczenie podstawowe. Nie ulega wątpliwości, że kandydat jest ściśle związany z tym programem. W parlamencie obowiązuje dyscyplina i każdy kandydat występując z ramienia danej partii jest programowi podporządkowany. W kampanii wyborczej reprezentuje konkretny program. Partia nie może być oazą demokratyczności gdyż wówczas nie byłaby skuteczna. Partia aby zachować sprawność i skuteczność musi kierować się racjonalnością. Istotne są procedury wewnętrzne i struktura organizacyjna bo te pomagają w ujawnianiu różnych stanowisk. Partia jest faktycznie demokratyczna gdy ma w statucie wprowadzony sąd koleżeński, gdyż to ułatwia spójność organizacji i łagodzi wewnętrzne konflikty, a nie rozbija organizacji.
Kandydat na posła, senatora jest osadzony w pewnej strukturze, a organizacja jest zawodowa, której celem jest dążenie do zdobycia i utrzymania władzy.
Partie polityczne to są tzw. Ciała pośredniczące między narodem a władzą, one następnie konstytuują ośrodek decyzyjny, czyli od niuch zależy wykonywanie władzy. W interesie powszechnym jest zatem struktura partii i odpowiednie metody jej działania. A to wszystko składa się na zakres niezależności kandydatów, to warunkuje ten zakres. Ktoś kandydujący z danej partii jest zależny od jej programu. Im bardziej mamy do czynienia z systemem słabym, tym częstsze są spory partyjne (np. wystąpienie z partii).
Organizacja kampanii wyborczej. Kwestia zaplecza organizacyjnego, wiedzy merytorycznej (przygotowanie programu, nauczenie go wypowiadania, w czasie wykonywania funkcji pomoc merytoryczna np. przy głosowaniach, ocenie projektu). Ma to znaczenie dla wyborców, daje gwarancję poprawności proponowanych rozwiązań. Ścisły związek z partią polityczną stanowi dla wyborców gwarancję możliwości egzekwowania odpowiedzialności. Kiedy jest brak dyscypliny partyjnej brak jest możliwości konkretyzowania czegokolwiek. Posła niepartyjnego i niezrzeszonego nie można kontrolować i nie można pociągnąć go do odpowiedzialności.
Demokracja nie jest idealnym rozwiązaniem, jest pluralistyczna, pełna sporów i dyskusji. Kto określa program? – partia. Poseł ma możliwość wpływania na program, zależy to od różnych czynników, takich jak: jaka jest partia, jaki jest program, jaki jest kandydat i co sobą reprezentuje. Poseł jest zależny od partii.
Program w wyborach do organów jednoosobowych
Zależy od kandydata, w jakim stopniu jest powiązany z partią polityczną. Stosownie do tego może być pewien zakres samodzielności w ramach partii politycznej, albo też ma szeroki zakres – gdy partia nie narzuca w sposób zasadniczy swoich koncepcji, gdy nie jest zrzeszony. Duże znaczenie ma osobowość kandydata, jego charyzma (np. Wałęsa) jest cechą decydującą.
Funkcja rządzenia
Partia tą funkcję wykonuje tylko wtedy gdy uzyska władzę. Niewykonywanie funkcji rządzenia nie zmienia statusu partii, ona nadal pozostaje partią, dlatego że tak naprawdę o statusie partii decyduje udział w realizacji funkcji wyborczej. Liczba zdobytych głosów może mieć wpływ na finansowanie partii, ale rządzenie nie. Partia może istnieć nie wchodząc w skład rządu.
Funkcję rządzenia dzielimy na dwa aspekty: sensu stricte i działanie w opozycji. W obydwóch przypadkach mówimy o wykonywaniu rządzenia. W pierwszym przypadku tylko realizuje się rządzenie, wykonuje się rządzenie. Funkcja rządzenia sensu stricte polega na podjęciu dwóch działań: - na powołaniu konkretnych osób na stanowiska rządowe i – na opracowaniu programu rządowego.
Program rządowy jest opracowany z uwzględnieniem konkretnej wiedzy o stanie państwa. Program rządowy stanowi podstawę odpowiedzialności politycznej. Mamy tu większą ostrożność i odpowiedzialność jak w programie wyborczym. Gdy rząd nie jest jednopartyjny tylko mamy do czynienia z koalicją sprawa się komplikuje. Im więcej partii koalicyjnych tym trudniejszy jest kompromis, a w konsekwencji program rządowy bardziej ogólny. Racjonalny układ koalicyjny to nie więcej niż 3 partie.
Funkcja rządzenia sensu stricte – wyodrębniamy wybranie rządu i opracowanie programu rządowego. Program rządowy jest podstawą egzekwowania odpowiedzialności politycznej. Koalicja występuje w słabych krajach, gdzie nie ma nacisku opinii publicznej i brak jest egzekwowania odpowiedzialności politycznej.
Każda partia musi zachować swoją tożsamość. W każdym ustabilizowanym kraju wyznacznikiem działania rządu ma być dobro wspólne, którego treść trudno jest ustalić i dokonuje się tego w sporach.
Nowoczesne państwo cechują jawne, przejrzyste i precyzyjne procedury postępowania. Procedura ma być taka aby uniemożliwiała „robienie przekrętów”.
Do wykonywania funkcji rządzenia możemy odnieść wszystkie mechanizmy konstytucyjne.
Nie ma demokratycznej władzy bez odpowiedzialności. Mechanizmy ukierunkowane są na stabilizację władzy. W systemie parlamentarno-gabinetowym rząd jest zależny od większości. Wotum nieufności służy obaleniu rządu, występuje z nim opozycja. Wotum zaufania – występuje z nim rządzący. Gdy rząd ma większość nie ma mechanizmu obalenia go. Powołując nowy parlament chodzi nam o to aby trwał i aby był stabilny.
W systemie prezydenckim nie ma w ogóle możliwości obalenia egzekutywy. Jest to zasadnicza różnica i tą różnicę traktuje się pozytywnie. System prezydencki jest uważany za bardziej stabilny ponieważ nie daje on możliwości obalenia egzekutywy, wyklucza rozwiązanie parlamentu i przedterminowe wybory. W Polsce nie dałoby się wprowadzić systemu prezydenckiego.
Działanie w opozycji
Dla systemu demokratycznego to działanie jest nieodzowne. Pluralizm jest faktem społecznym, faktem naturalnym a nie narzuconym, wynika z naturalnych cech. W konsekwencji tworzymy różne interesy i różne organizacje, w tym partie polityczne. Jest to pierwsza przesłanka, która uzasadnia uznanie praw opozycji. Druga przesłanka to racjonalność systemu, ponieważ opozycja kontroluje rządzących. Jest to fundamentalna konsekwencja naszego zróżnicowania. Mając opozycję ma kto kontrolować władzę. Nie byłoby informacji o działaniach władzy i nie byłoby powściągania obawy, że jednak pewne rzeczy wyjdą na jaw. W życiu publicznym nie liczy się na dobrą wolę, tylko tworzy się instytucje i procedury, które są niezbędne aby kontrola BYŁA REALNA. Nie istnieje coś takiego jak konstruktywna opozycja. Opozycja musi istnieć dla demokratyczności, w konsekwencji jest minimum konsensusu pomiędzy partiami, że partia która dochodzi do władzy nie likwiduje opozycji.
Relacje pomiędzy rządzącymi a opozycją w procesie wykonywania władzy
W jakim stopniu opozycja mogłaby uczestniczyć w działaniach wykonywanych przez władzę?
Współcześnie zdecydowanie uznaje się konieczność współpracy rządzących i opozycji w pewnych kwestiach polityki państwa, a mianowicie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Współpraca zwłaszcza w polityce zagranicznej jest sprawą zawartych uprzednio sojuszy wojskowych i politycznych. Tu musi istnieć porozumienie w szerszym kontekście. W Polsce pewne rzeczy traktowane są jako wspólnie wypracowany kierunek polityki np. NATO. Natomiast istnieją rozbieżności polityki wobec Rosji, częściowo wobec USA. Polityka zagraniczna jest to polityka długoterminowa i długofalowa, nie na kadencję jednego parlamentu.
Dzisiaj nie ma modelu ścisłego antagonizmu pomiędzy władzą a opozycją (model angielski).