Wykład 11.12.2011

klaudia · Administrator

Demokracja nieskonsolidowana: Składają się na nią:
- kryterium powszechności wyborów i także pojawia się dodatkowe – spójności elit.

Tzn Zdolność różnych gr. Społecznych do porozumienia. Co się przekłada np. na powołanie rządu. Im bardziej spójny elity to system jest sprawniejszy, a nawet sprawny nadmiernie, wyraźna dominacja jednej elity politycznej. Przesłanki formalne są spełnione wszystkie, co do materialnych są wątpliwości. System niestabilny

Demokracja skonsolidowana:
Przeciwieństwo poprzedniej jeśli chodzi o elity. Spełniony warunek powszechności wyborów, ale dodatkowo elita jest spójna. Stopień zróżnicowania elity nie ogranicza możliwości porozumienia i w konsekwencji taki system jest stabilny, sprawny i skuteczny. Elita skonsolidowania w tej demokracji - żadna frakcja nie występuje przeciwko systemowi by go obalać.

Pseudodemokracja: – charakter uje się tym, że elita polityczna jest zdominowana przez jedną frakcję i to jest typ elity który nie spełnia warunku demokratyczności. Pozostaje frakcje nie mają możliwości wypowiedzi i działania – to oznacza dominacja jednej frakcji. Np. Polska w okresie komunistycznym.

Elita polityczna: Pewna wyodrębniona grupa w rożnych dziedzinach życia pojawiająca się.
Spore zasługi dla rozwoju nauki socjologii elit ma polski uczony prof. Znamierowski?? W okresie PRL pojecie to zostało usunięte z języka oficjalnego, gdyż jest to pojęcie niebezpieczne, chcielibyśmy żeby wszystko było przecież równe. Kryterium wyodrębnienia elit to nie tylko zdolność człowieka do działania w tej dziedzinie. Elita wyróżnia się lepszym przygotowaniem w danej dziedzinie.
Mamy amerykańską koncepcje która patrzy na zag. Elity nie przez pryzmat wyjątkowych cech, bo to nie ma sensu, ale spojrzenie od strony czysto praktycznej. Burton, Gunther, Higley – to autorzy.
Oni przez elitę Pol. Rozumieją taką grupę, który dzięki swej strategicznej pozycji w kluczowych organizacjach społecznych są w stanie kształtować procesy decyzyjne. Można to powiedzieć o współczesnych elitach politycznych. Nie patrzymy tu na kryterium przygotowania, patrzymy na to czy należą do grupy która podejmuje decyzje.

Można wyodrębnić 3 typy elit:
a) Sfragmentaryzyowana
b) Zintegrowana normatywnie
c) Zintegrowana ideologicznie

Sfragmentaryzowana – wielość frakcji o znacznym stopniu zróżnicowania i w konsekwencji trudno jest o porozumienie pomiędzy nimi. A to powoduje niestabilność polityczną, częste zmiany rządu, nie jest to typ por zadany.

Zintegrowana normatywnie – przeciwieństwo pierwszej. Podział na frakcje jest, jest zróżnicowana ,ale racjonalnie, liczba frakcji nie jest nadmierna. Jest zgoda co do podstawowych wartości systemu. Żadna frakcja nie dąży do jego likwidacji. Jest wysoki poziom zgodności elit co do wartości istniejących instytucji. Wysoki poziom normatywnego konsensu. Skutki istnienia takiej elity:
- system stabilny, nie jest wstrząsany kryzysami rządowymi, to jest pożądane społecznie i politypie typ elity. Nasze elity zintegrowane normatywnie raczej nie są, nie mamy bardzo wybitnej elity, poziom porozumienia co do wartości systemu nie jest przekonujący.

Zintegrowana ideologicznie – elita jest zdominowana przez jedną frakcje w sposób wykluczający działanie pozostałych. Np. Polska ludowa.
Zjawiskiem pożądanym w każdym systemie jest pewna konsolidacja, więc pożądana jest demokracja skonsolidowana. Droga do niej prowadzi z demokracji nieskonsolidowanej, istotne jest ustalenie sposobu tego procesu.

Grupy interesu:
Powstają w tym samym czasie historycznym co partie, w początkowym okresie są zwalczane raczej podobnie jak partie bo obowiązuje taka wizja systemu demokratycznego w której obywatele biorą udział bezpośrednio w sprawowaniu władzy. W Usa zwłaszcza rozwijają się one dynamicznie, do dzisiaj to szczególnego typu struktura o dużym znaczeniu. Nie dążą do zdobycia i utrzymania władzy – tym różnią się od partii politycznych. Ich celem jest uzyskanie wpływu na ośrodek decyzji politycznej na różnych szczeblach władzy.

Wymagania: Uznaje się za grupę interesów grupę zorganizowaną, mające minimum organizacji.

Siła grup interesu – grupa interesu ma reprezentować większość, więc liczebność jest z tym powiązana, bo im większa liczba członków w tym większym stopniu reprezentuje interesy. Sytuacja niekorzystna to konkurencja w ramach tej samej kategorii interesów. W latach 80 tendencja była taka by tworzyć związek zawodowy w każdym zakładzie.
Spójność działania grupy interesów – to czynnik istotny ze względu na skuteczność działania. Spójność oznacza, że grupa nie jest podatna na wewnętrzne spory, czyli struktura organizacyjna, ułatwia jednolitość działania. Trzeba zwrócić uwagę na taką org. Która ułatwia rozstrzyganie wewnętrznych sporów. To warunek wspólnego działania. Np. partie polityczne. Pis nie rozstrzyga wewnętrznych konfliktów pokojowymi środkami, działacze odchodzą.
Istotne znaczenie może mieć także działanie podejmowane przez sądy koleżeńskie, to jest tak jak arbitraż, sądownictwo koleżeńskie sprzyja spójności.

Zdolność finansowa- ta cecha traktowana jest jako zdolność do korumpowania wszystkich wokół siebie. To jest wyłącznie patologia. Natomiast to nie jest zasada, jeśli będziemy przenosić wizję czarnego świata jaka się wokół nas rozpościera dzięki układom politycznym to nie będziemy mieć żadnej zdolności do robienia czegokolwiek. Przy założeniu że wszyscy kradną i korumpują musimy założyć że my też. Grupy interesu nie muszą od razu każdego wokół siebie skorumpować, żeby w efekcie uzyskać to co chcą. Korupcja jest i będzie i zawsze musi być traktowana jako zjawisko patologiczne ale ona nie jest normą dla działania grup interesu. Natomiast pieniądze są rzeczą niezbędną aby grupa interesu (czy jakakolwiek organizacja)mogła działać. Najmniejsza nawet organizacja cokolwiek chce zrobić to musi mieć te parę groszy. To musimy wiedzieć w rozsądnych granicach i realiach tak jak pieniądz służy człowiekowi żeby mógł normalnie egzystować. Popatrzmy na to z rozsądkiem. Pieniądz jest potrzebny do utrzymania np. struktury organizacyjnej, do działań szkoleniowych. Np. zw zawodowe, przecież ta grupa musi swoich członków szkolić, informować bo inaczej nie mogą sensownie działać. To nie tylko o to chodzi że nie mogą działać we własnym interesie. O to chodzi że oni np. nie rozumieją rzeczywistości w której działają. Człowieka trzeba nauczyć jak się robi pewne rzeczy, trzeba przeszkolić. Każda organizacja jeśli ma odpowiednie zasoby potrafi tych swoich członków, potencjalnych zwolenników przygotowywać. W W Brytanii zw zawodowe zostały zniszczone finansowo, jeśli nie mają pieniędzy to nie mają możliwości działania(przez wyczerpującą walkę z M Teacher). Nie postrzegać wszystkiego w czarnej wizji która nam uniemożliwia sprawne działania, a przede wszystkim deformuje ocenę współczesnej demokracji.
Interesy istotne – narodowościowe, religijne

Celem grup interesu nie jest zdobycie władzy, reprezentują inne interesy.
Partie polityczne dążą z istoty rzeczy do zdobycia władzy, działają w parlamencie, to jest miejsce ich aktywności i reprezentowania interesów. Grupy interesów oddziałują na ośrodki decyzyjne, ale także oddziałują na partie polityczne i ośrodki decyzyjne to w szczególności parlament i nacisk grup interesu na proces ustawodawczy. Schemat ten wyznacza płaszczyzny reprezentacji interesów:
A. Model parlamentarny
B. Model korporacyjny
Ostateczne decyzje zapadają w modelu parlamentarnym. Rząd wykonuje prawo ustanowione przez parlament. Ostateczne uzewnętrznienie tych interesów i rozstrzygnięcia zapadają w parlamencie w procedurze ustawodawczej.
Z drugiej strony istnieją pewne formy podejmowania decyzji bez udziału parlamentu. Działają grupy interesu z jednej strony, z drugiej strony jest państwo. Część interesów może być realizowana w grupach korporacyjnych. Komisja Trójstronna jest podstawowym podmiotem powołanym np. do uchwalenia budżetu. Model korporacyjny działa w zaciszu gabinetu.

Cechy systemu parlamentarnego:
1. Pluralizm – jest to naturalny stan faktyczny każdej społeczności. Pluralizm ma swoje konsekwencje.
2. Wolność tworzenia partii politycznych
3. Wolność przynależności partyjnej i organizacyjnej
4. Konkurencyjność jest podstawą systemu partyjnego. Ma to odbicie w założeniu alternatywności wyborów
5. Wolna gra sił politycznych
6. Konflikt. Jest on nieunikniony. Musi być świadomość, że konflikt jest nieunikniony w systemie. Przepisy muszą być tak tworzone aby była możliwość rozstrzygania konfliktu w pierwszej kolejności środkami pokojowymi. Muszą być przewidziane procedury, które uzewnętrznią konflikt i pozwolą go pokojowo rozstrzygnąć.
System parlamentarny ma także pewne negatywne cechy. Pluralizm może być nadmierny, „rozbuchany”, ograniczenia to „klauzule zaporowe”.
Wolność tworzenia partii może prowadzić do nadmiernej liczby partii, co powoduje rozdrobnienie sceny politycznej, a to powoduje trudność w tworzeniu gabinetu i słabość gabinetu. Nadmierna konkurencyjność powoduje trudność w znalezieniu rozwiązań kompromis tycznych.

Cechy systemu korporacyjnego
Korporacje to zrzeszenia, które sięgają średniowiecza (cechy). Ochrona klienta i ochrona własnych interesów to cechy korporacji. Model ten słabnie i w XIX w. nie istnieje jako siła. Powrót do korporacji następuje po I wojnie światowej w państwach słabych politycznie i tam gdzie jest dużo partii politycznych, co powoduje częste upadki gabinetu (Portugalia, Hiszpania, Włochy). W państwach tych pojawia się tendencja antypartyjna i na tym gruncie antypartyjność i antyparlamentaryzm, pojawia się myśl o systemie korporacyjnym jako konkurencja dla parlamentaryzmu. Taki model w Portugalii, który upadł po 50-u latach istnienia.
Grupy społeczne organizują się korporacje, zawodu poza nią się nie wykonuje i korporacje mają swoje reprezentacje w Izbie korporacyjnej. System ten upadł, jest to system niedemokratyczny, brak w nim konkurencyjności. Parlamentaryzm jest niewydolny. Po II wojnie światowej pojawia się pomysł aby połączyć parlamentaryzm z pewnymi elementami korporacjonizmu. Jest to koncepcja zwana neokorporacjonizmem. Rozpowszechnia się ona w całej Europie (poza Środkową i Wschodnią). Celem tej koncepcji jest zachowanie pokoju społecznego.

Cechy systemy korporacyjnego:
1. wyłączenie określonych interesów z zakresu reprezentacji parlamentarnej. Nie mogą one podlegać dyskusjom w parlamencie i decyzjom parlamentu. Konkretne sprawy nie mają charakteru karty przetargowej w sporze politycznym. Wynika z tego to, że staje się merytoryczna, a nie polityczna i przestaje być atrakcyjna politycznie.

POROZUMIENIE
PRACA (pracobiorcy) + KAPITAŁ (pracodawcy) + PAŃSTWO

2. obligatoryjna przynależność do korporacji. Korporacja ma wyłączność na reprezentowanie określonych interesów.
3. zakaz działania więcej niż jednej korporacji w danej branży, czyli wyłączność
4. rozstrzyganie problemów w ramach porozumienia – jest to cel współczesnej demokracji

Trójstronna Komisja:

To forum dialogu społecznego prowadzonego dla godzenia interesów pracowników, interesów pracodawców oraz dobra publicznego. Celem Komisji jest dążenie do osiągnięcia i zachowania pokoju społecznego.

Gdy chodzi o kompetencje komisji to tu należy wymienić: dialog społeczny w sprawach wynagrodzeń i świadczeń społecznych a także w innych sprawach społecznych lub gospodarczych, ponadto Komisja jest uprawniona do prowadzenia dialogu społecznego w innych sprawach określonych innymi ustawami ustawami.
Każda ze stron komisji ma prawo wnieść pod obrady komisji sprawy o znaczeniu społecznym jeśli uzna to za celowe.

W skład komisji wchodzą przedst. strony rządowej, strony pracowników, oraz strony pracodawców. W pracach Komisji biorą udział przedst. j.s.t z głosem doradczym w zakresie który dotyczy zadań publicznych wykonywanych prze ten samorząd. Z głosem doradczym w pracach Komisji mogą brać udział przedstawiciel Prezesa NBP i przedstawiciel Prezesa GUS.
Strona rządowa- reprezentują ją przedstawiciele RM wskazani przez prezesa.
Strona pracowników- reprezentują ją przedstawiciele reprezentatywnych organizacji związkowych
Reprezentatywne organizacje związkowe- to organizacje, takie jak ogólnokrajowe zw zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia zw zawodowych, ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe, które spełniają łącznie następujące kryteria: zrzeszają więcej niż 300 tyś członków będących pracownikami, działają w podmiotach gospodarki narodowej w których podstawowy rodzaj działalności jest określony w więcej niż w połowie sekcji polskiej klasyfikacji działalności. Proszę sobie przypomnieć kiedy była mowa o cechach które decydują o sile grupy. Była wymieniona tez reprezentatywność, i mowa była wówczas o dwóch takich rozwiązaniach: tj z jednej strony większość jest zorganizowana w organizacji (to warunek tu ujęty) oraz zdolność organizacji do opanowania wew-go kryzysu dla potrzeb istniejącej struktury (w szczególności sądy koleżeńskie).
stronę pracodawców w Komisji reprezentują przedstawiciele reprezentatywnych organizacji pracodawców, reprezentatywne są takie organizacje pracodawców, które łącznie spełniają następujące kryteria:
1.zrzeszają pracodawców zatrudniających więcej niż 300 tyś pracowników
2.mają zasięg ogólnokrajowy
3.działają w podmiotach gospodarki narodowej, w których podstawowy rodzaj działalności określony jest w więcej niż w połowie sekcji polskiej klasyfikacji działalności o której mowa w przepisach ust w kwestiach publicznych.
każda z organizacji ma równą liczbę przedstawicieli, tzn pracodawców i pracobiorców..
Wojewódzkie komisje dialogu społecznego:
Powołanie takich Komisji należy do kompetencji wojewody, który działa na podst wniosku złożonego przez co najmniej 1 organizację pracodawców i 1 organizację pracobiorców.
Kompetencje- komisje te mają za zadanie wyrażanie opinii w sprawach objętych zakresem zadań zw zawodowych lub organizacji pracodawców będących w kompetencji adm rządowej i samorządowej z terenu województwa. Ponadto Komisje te wykonują też zadania przekazane przez Trójstronną Komisję.
Wojewódzkie Komisje mogą też rozpatrywać sprawy społeczne lub gospodarcze powodujące konflikty między pracodawcami i pracobiorcami, jeśli rozstrzygnięcie uznane zostanie za istotne dla zachowania spokoju społecznego.
Te komisje są przykładem tego że państwo jest pośrednikiem pomiędzy pracobiorcami i pracodawcami, ułatwia porozumienie pomiędzy najważniejszymi podmiotami życia społecznego i daje możliwość dyskusji społecznej.