Wykład 1 - 29.10.2011

klaudia · Administrator

Źródła prawa regulujące prawo podatkowe w Polsce:
1. Konstytucja RP; art 84 i 217 w szczególności.
2.Normy prawa międzynarodowego
3. umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania
4. Ustawy
5. Rozporządzenia Rm potem ministrów
6. Zarządzenia
7. Prawo miejscowe – uchwały RG
Zgodnie z art. 84 Konstytucji RP: określa podstawowe obowiązki dla obywatela i dla państwa
„Każdy jest zobowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych w ustawie.” Wynika z tego:
a) zasada powszechności opodatkowania – opodatkowanie dotyczy ogółu obywateli oraz podmiotów, które przez obywateli zostają utworzone, bez względu na osobowość prawną;
b) zasada równości opodatkowania; oznacza ,że nie ma grup uprzywilejowanych a obowiązkowi podatkowemu podlegają wszyscy spełniający przesłanki określone w ustawie.
c) zasada ustawowej regulacji obciążeń podatkowych – nie wolno wprowadzać tych obciążeń w innym trybie niż ustawowy.
d) Art. 217 Konstytucji RP:- zasady przyznawania ulg , zwolnień i umorzeń zaległości, oraz przedmiotów i podmiotów , oraz stawek powinny być regulowane drogą ustawową.
e) „Nakładanie podatków i innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.”
Oznacza to, że podatek – jako podstawowe źródło dochodów publicznych – winien być uregulowany w ustawie.
Podobnie w drodze ustawowej należy uregulować zasady udzielania ulg, zwolnień, a także ewentualne zwyżki podatkowe.

Przepisy UE zabraniają zwolnień podmiotowych dla przedsiębiorców można stosować na zasadach określonych w przepisach UE. Zakresie hutnictwa, transportu, górnictwa i …….
Organy podatkowe wg ordynacji podatkowej.

Art. 13. § 1. Organem podatkowym, stosownie do swojej właściwości, jest:
1) naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego, wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa - jako organ pierwszej instancji;
2) dyrektor izby skarbowej, dyrektor izby celnej - jako:
a) organ odwoławczy odpowiednio od decyzji naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego,
b) organ pierwszej instancji, na podstawie odrębnych przepisów,
c) organ odwoławczy od decyzji wydanej przez ten organ w pierwszej instancji;
3) samorządowe kolegium odwoławcze - jako organ odwoławczy od decyzji wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starosty albo marszałka województwa.
§ 2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych jest organem podatkowym - jako:
1) organ pierwszej instancji w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji, wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej wygaśnięcia - z urzędu;
2) organ odwoławczy od decyzji wydanych w sprawach, o których mowa w pkt 1.
§ 3. Organami podatkowymi wyższego stopnia są organy odwoławcze.

Ordynacja ma charakter restrykcyjny w celu wyegzekwowania daniny.

Podatek art. 6 OP–(cechy podatku) jest to publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe i bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, wynikające z przepisów podatkowych o charakterze ogólnym (tj. z ustawy).
Podatek jest nakładany i realizowany w formie pieniężnej.

Podatek jest świadczeniem publicznoprawnym, co oznacza, że jesteśmy na gruncie prawa publicznego żadne umowy cywilno prawne nie mają zastosowania czyli nie można się umówić że ktoś za kogoś zapłaci podatek.
Obowiązek podatkowy istnieje niezależnie od woli podatnika oraz że nie można podatku przenosić na inne osoby ale państwo może obciążyć spadkobierców oraz państwo może użyć środków przymusu.
Podatek to świadczenie nieodpłatne – czyli: nieekwiwalentne.
To znaczy ,że nie można żądać od Strony Państwa żadnego zwrotnego
Świadczenia w zamian za zapłacenie podatku- nie ma podstaw żądania roszczenia, mamy tylko satysfakcję.

W daninach publicznych są też zawarte opłaty o charakterze publiczno prawnym , które są ekwiwalentne

Opłata publiczno prawna nie jest zapłatą , nie jest ceną.
Opłaty to są świadczenia na rzecz podmiotu publiczno prawnego tj. SK lub JST) na rzecz gospodarki budżetowej noszącym w sobie element ekwiwalentności. (polegającym na czynności urzędowej lub świadczeniu usług jednostek sektora publicznego oparte na określonej podstawie i pobierane w określonej wysokości z zachowaniem warunków płatności)
Są 3 kategorie opłat.
1) Opłaty za korzystanie z urządzeń użyteczności publicznej
• Związane z infrastrukturą użyteczności publicznej, (zakłady budżetowe, ZOO, park miejski, za przejazd komunikacją miejską, za korzystanie z basenu,
2) Opłaty Za usługi świadczone przez Jednostki administracji publicznej , Przez organy administracji publicznej.

• za usługi na rzecz petenta( za zawarcie związku małżeńskiego, opłata skarbowa, targowa, miejscowa czyli uzdrowiskowa, )
• od posiadania psa,
• opłata paszportowa.
• Opłata probiercza – za potwierdzenie że określony wyrób jest z kruszcu
• Opłata legalizacyjna – za legalizacje wag i miar
3) Ekologiczne – ochrona środowiska, za wodę , za ścieki, ekstrakcyjna , za składowanie odpadów, za odprowadzanie zanieczyszczeń itp.

Ekwiwalent to jest równoważność za podjęcie czynności przez organ.

zbliżone do podatku to:
1) cło à obowiązek wniesienia cła istnieje w związku z przekroczeniem granicy państwa;
2) opłata à jeśli ma charakter publicznoprawny – nie jest tożsama z ceną, jednakże charakteryzuje ją element ekwiwalentności – np. opłaty za usługi ze strony organów administracji (opłata za wydanie paszportu, opłaty konsularne, legalizacyjne, probiercze, skarbowe), opłaty za korzystanie z urządzeń użyteczności publicznej (np. za wstęp do parku, na basen, do zoo, opłata za przejazd środkami komunikacji publicznej), opłaty ekologiczne (opłaty za wodę, ścieki, składowanie odpadów, wprowadzanie zanieczyszczeń powietrza).
Podatek jest świadczeniem o charakterze przymusowym – oznacza to, że państwo może stosować przymus administracyjny, aby podatnik w terminie i w pełnej wysokości odprowadził należny podatek.
Art.33 Ordynacji podatkowej à dotyczy zabezpieczenia egzekucji świadczeń podatkowych (nowelizacja 1 września 2005r.).

Inne zabezpieczenia, przewidziane w Ordynacji podatkowej:
• Zabezpieczenie na majątku dłużnika lub współmałżonka
• Przed terminem płatności i wtoku postępowania.
• W razie zaistnienia uzasadnionej obawy ,że nie nastąpi opłata trwale uiszczona, art. 33 OP stanowi że opłata trwale uiszczana to jest wpłata ratalna
Art. 33. § 1. Zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika, a w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim także na majątku wspólnym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane, a w szczególności gdy podatnik nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym i dokonuje czynności, których skutkiem jest utrata prawa własności do majątku.
 art. 34 i następne à przymusowa hipoteka na nieruchomości,

Art. 34. § 1. Skarbowi Państwa i jednostce samorządu terytorialnego przysługuje hipoteka na wszystkich nieruchomościach (dłużnika) podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 2, a także z tytułu zaległości podatkowych w podatkach stanowiących ich dochód oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości, zwana dalej "hipoteką przymusową".

 art. 41 (i następne) à zastaw skarbowy na rzeczach ruchomych.
Ministerstwo Finansów prowadzi Centralny Rejestr Zastawów Skarbowych.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 10 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Art. 41. § 1. Skarbowi Państwa i jednostkom samorządu terytorialnego z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 2, a także z tytułu zaległości podatkowych stanowiących ich dochód oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości przysługuje zastaw skarbowy na wszystkich będących własnością podatnika(dłużnika) oraz stanowiących współwłasność łączną podatnika i jego małżonka rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych, jeżeli wartość poszczególnych rzeczy lub praw wynosi w dniu ustanowienia zastawu co najmniej 11300 zł od 2010 roku), z zastrzeżeniem § 2.
§ 2. Zastawem skarbowym nie mogą być obciążone rzeczy lub prawa majątkowe nie podlegające egzekucji oraz mogące być przedmiotem hipoteki.
§ 3. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do należności przypadających od płatników lub inkasentów, następców prawnych oraz osób trzecich odpowiadających za zaległości podatkowe.

A jeżeli się w/w zastosować nie da to sięgamy poza OP i na podstawie ustawy z 1966 o postępowaniu egzekucyjnym w administracji , które można zastosować do podatków.
Organy egzekucyjne: naczelnik urzędu skarbowego, prezydent miasta na prawach powiatu.
Podatek jest świadczeniem bezzwrotnym, tzn. że raz uiszczony podatek w prawidłowej wysokości nie podlega zwrotowi (wyjątek stanowi nadpłata podatku). Nadpłata czyli najpierw zaliczana jest na zaległości podatkowe, na bieżące płatności a na wniosek podatnika może być zaliczana na poczet przyszłego podatku.
Nadpłata powstaje gdy następuje z powodu błędu podatnika, organu podatkowego, zmiana przepisów, orzeczenia SA, TPS na korzyść podatnika , zmiana interpretacji przepisów, ulgi przysługującej w podatku doch. od os. F.
Zwrotowi podlegają, różnice pomiędzy odprowadzoną zaliczką a kwotą należną prawidłowa,
W wielu podatkach przyjęto zasadę dokonywania przedpłat (zaliczek).
W przypadku przekroczenia kwoty faktycznie należnego podatku, różnica (nadpłata) podlega zwrotowi.
Nadpłata podatku – na wniosek podatnika – może być przeznaczona na sfinansowanie zaległości w innych podatkach lub może zostać zwrócona podatnikowi.
Podatek jest świadczeniem na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (podstawa prawna: ustawa o finansach publicznych oraz ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego).
Powiat i województwo mają udział w podatku, w dochodowym od os. F i w dochodowym od os. Prawnych ale nie mają własnego podatku ( art. 3. co prawda mówi inaczej ale to nie jest prawdą)

Podatek jest świadczeniem pieniężnym to znaczy że sposób jego uregulowania może być : dla przedsiębiorcy na podst. art. 61 OP. za pomocą rachunku bankowego poleceniem przelewu lub w papierach wartościowych.

Podatek jest świadczeniem o charakterze ogólnym, tzn. norma prawna jest tak skonstruowana, że krąg jej adresatów jest nieograniczony (nie ma podatków adresowanych do imiennie określonego kręgu adresatów).
Norma prawna podatku jest tak skonstruowana aby nie zawierała imiennie określonego adresata, bo jeśli ten adresat jest to zmienia to formę na nakaz płatniczy skierowany do konkretnej osoby.
Podatek można zrobić od wszystkiego.
Obowiązek jest różny od zobowiązania
Obowiązek art. 4 OP. Jest to pojęcie szersze od zobowiązania
Art. 4. Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

Jest to nieskonkretyzowana powinność poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w wyniku zdarzenia określonego w tych ustawach np. od psa od środków transportu w zależności na kogo jest zarejestrowany.
Brak konkretyzacji, ale zdarzenie faktycznie z którego wynika powinność.

Art. 5 , _ Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonym w przepisach prawa podatkowego.

Zobowiązanie to konkretyzacja obowiązku, z niego wynika, określa rodzaj podatku, osobę , kwotę termin i miejsce zapłacenia podatku. Np. zakup samochodu.
- podatek od czynności cywilno prawnych
- Akcyza , cło
Od spadków i darowizn
- VAT
W prawie podatkowym czas i miejsce zdarzenia odgrywają ważną rolę. Ze zdarzenia będzie wynikało jaki podatek będzie płacił podatnik.. Podatnik zapłaci ten podatek ale nie będzie podatnikiem.
Od spadków i darowizn jest uzależniony od kogo art. 4a OP
Organ podatkowy musi ustalić stan faktyczny aby zobowiązanie przerodziło się w obowiązek.
Wysokość podatku ustala albo podatnik, płatnik albo organ np. auto – sprzedający lub kupujący
Dochodowy na podst. deklaracji a organ wydaje decyzję a gdy PCC to podatnik sam wylicza i wpłaca.

Na rzecz gminy - w gminie ale pobierany przez naczelnika US.
Właściwość: miejscowa – podatek płaci się wg właściwości miejscowej czyli miejsce zamieszkania na stałe .
Termin: zależy od rodzaju podatku ,
• PCC w terminie 14 dni,
• dochodowy do 30 kwietnia następnego roku za rok poprzedzający.
• Dochodowy od małżonków osobno mieszkających – jedna deklaracja wskazując współmałżonka i podatnika na stan prawny na dzień 31.12. bż.

Konstrukcja podatku:
Na podatek składają się elementy:
1) o charakterze stałym, tzn. takie, które muszą występować w każdym podatku, podmiot, przedmiot, podstawa opodatkowania, stawka.
2) o charakterze zmiennym – o ich wprowadzeniu do podatku decyduje ustawodawca. Tj. obowiązki podatnika , kwota, zwolnienia, ulgi, zwyżki, terminy, forma zapłaty.
Elementy stałe podatku to: podmiot, przedmiot, podstawa i stawka.
1) Podmiot opodatkowania czyli ten kto płaci podatek w Polsce jest ustanawiany (Parlament lub (wyjątkowo) organy lokalne po przeprowadzeniu referendum w sprawie samoopodatkowania;)w drodze ustawy i dzieli się na czynny i bierny:
2) Czynny- czyli ten kto żąda od podatnika zapłaty, to jest państwo lun JST.
3) bierny – czyli ten kto płaci- wyróżnia się trzy kategorie podmiotów biernych: płatnik, podatnik i inkasent.
Uczestników stosunku prawno podatkowego określa art. 7, 8, i 9 Ordynacji podatkowej.
Płatnik art. 8– nalicza, pobiera i w terminie odprowadza podatek do US.
Odpowiada za zobowiązanie podatkowe całym swoim majątkiem (nawet wówczas, gdy wadliwe naliczenie podatku wynika z winy podatnika, wówczas ma roszczenie wobec pracownika ). Pracodawca musi wskazać osobę odpowiedzialną za naliczenie , pobranie i odprowadzenie należności do US, z podaniem adresu tej osoby i telefonu a kiedy nastąpi zmiana tej osoby to pracodawca natychmiast powiadamia o tym fakcie US.
Podatnik – art. 7.- ponosi ciężar podatku. Odpowiada za zobowiązanie podatkowe w pełnej wysokości i całym swoim majątkiem.
Inkasent – art. 9.podmiot zobowiązany do pobrania i odprowadzenia podatku na rachunek organu podatkowego (najczęściej w zakresie podatków i opłat lokalnych). Odpowiada całym swoim majątkiem, ale tylko do wysokości pobranych i nie odprowadzonych kwot. Ustanawiany jest w drodze ustawy RG to może być sołtys, osoba zbierająca opłatę targową itp.
Przedmiot opodatkowania – jest to stan faktyczny, stan prawny, zdarzenie, powodujące powstanie obowiązku podatkowego np.
• osiągnięcie dochodu,
• posiadanie nieruchomości,
• zawarcie umowy cywilno prawnej określonego rodzaju (kupna – sprzedaży,
• przyjęcie spadku
• Dokonanie czynności polegającej na zbyciu
Podstawa opodatkowania – jest to przedmiot opodatkowania wyrażony ilościowo lub wartościowo, może być nawet w jednym podatku (np. w podatku od nieruchomości mamy do czynienia z różnymi podstawami opodatkowania:
• dla budynków i gruntów – powierzchnia,
• dla budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – wartość będąca podstawą amortyzacji,
• podatek dochodowy- wartość przychodu lub dochodu
• Podatek od posiadania psa - ilość
• Podatek transportowy – ilość i wartość posiadanych pojazdów
• Podatek rolny – powierzchnia w ha lub ha przeliczeniowych.
Stawka podatkowa – wyraża stosunek podstawy opodatkowania do kwoty podatku, którą należy zapłacić.
Rodzaje stawek:
stawka stała (proporcjonalna, liniowa) – podatek dochodowy - przyrost podstawy opodatkowania nie ma wpływu ma zmianę stawki

Wyróżniamy stawki stałe procentowe lub kwotowe.

1) stawka zmienna:
a) stawka progresywna( szczeblowa)
Tzw. zmienna progresja – ustawodawca nie waloryzuje progów podatkowych. Przyrost podstawy opodatkowania powoduje wzrost stawki.
Stawki progresywne występują w podatkach dochodowych oraz w podatku od spadków i darowizn.
b) stawka regresywna – wzrost podstawy opodatkowania powoduje zmniejszenie stawki podatkowej (obecnie w Polsce nie występują
Progresja i regresja mogą mieć charakter szczeblowy (jak na powyższym wykresie) lub globalny – mniej korzystny dla podatnika.
c) stawka degresywna – zmienna - polega na tym, że stawka jest elementem polityki podatkowej i gospodarczej państwa: przyjmuje się pewien pułap degresji, a stawki podatkowe stosuje się dla osiągnięcia celów gospodarczych (np. po przekroczeniu pewnego pułapu stawka zmienia się w progresywną). Punkt degresji ustala Państwo.
Elementy zmienne podatku to: zwolnienia, ulgi, zwyżki, terminy płatności, forma zapłaty.
Zwolnienia czyli odstąpienie od obowiązku podatkowego dla określonych osób lub zdarzeń.
Dzieli się na:
1) podmiotowe (wyłącznie w drodze ustawy -JST, Jed, Budżetowe, NBP, )
2) przedmiotowe (np. w podatku od środków transportowych – pojazdy zabytkowe;
• w podatku dochodowym od osób fizycznych – stypendia socjalne, zasiłki, zapomogi; zwrot kosztów Podróży,
• w podatku rolnym – grunty klasy V i VI, zabytki wraz przyległymi gruntami wpisane do rejestru zabytków,
• podatek od nieruchomości- kable telekomunikacji).
Rada gminy może wprowadzić zwolnienia niektórych podatków przedmiotowych.
Tzw. zwolnienia uwarunkowane – np. przedstawiciele dyplomatyczni innych państw, pod warunkiem wzajemności.

Ulgi: pomniejszenie ciężaru poprzez zmniejszenie podstawy opodatkowania albo podatku
• podmiotowe, przedmiotowe, dot. obniżenia podstawy opodatkowania oraz dot. obniżenia kwoty podatku.
Przykład podmiotowe_: w podatku dochodowym od osób fizycznych – ulga podmiotowa pomniejszająca podstawę = 2280zł dla psa przewodnika, dla osób niepełnosprawnych w zakresie kosztów dojazdu na niezbędne zabiegi rehabilitacyjne=2280zł (kwoty nie limitowane, które obniżają podstawę opodatkowania).
Ulga podmiotowa pomniejszająca podatek – np. ulga prorodzinna=1148zł na 1 dziecko.

Przykład Przedmiotowe:- 760 zł za Internet, Pomniejsza podstawę , składka zdrowotna pomniejsza podatek, ulga remontowo budowlana, ulgi w podatku rolnym- górska w zależności od klasy gruntów i położenia > 300 m n.pz.m
Zwyżki – organ podatkowy może obniżyć lub podwyższyć opodatkowanie na wniosek podatnika, nie więcej jednak niż o 50% (obecnie przewidywana jest zwyżka dotycząca karty podatkowej, jeżeli zastosowane w tabeli stawki okażą się oczywiście niewspółmierne, lub kiedyś istniejąca zwyżka od wynagrodzeń czy za nieposiadanie dzieci dłużej niż 2 lata po ślubie albo dla mężczyzn po ukończeniu 25 lat , którzy nie zawarli związku małżeńskiego.( tzw. bykowe)
Terminy płatności – wynikają z przepisów prawa materialnego lub z przepisów ogólnych (wg zasad ogólnych terminy płatności wynoszą najczęściej 14 dni).
Formy zapłaty – podatek jest świadczeniem o charakterze pieniężnym, a jego zapłata może następować w różnych formach
art. 61 Ordynacji podatkowej określa formy zapłaty podatku przez przedsiębiorców à ustawodawca wskazuje formę rozliczenia bankowego przy zapłacie podatku- przelew bezgotówkowy , istnieje jeszcze forma zapłaty kartą płatniczą ale tylko w ramach podatku lokalnego jeżeli uchwała rady gminy na to zezwala.
Formą szczególną płacenia podatku jest Akcyza- cześć wyrobów podlega banderolowaniu i przed wprowadzeniem do obrotu muszą być oznaczone koszty partycypacji w druku tych znaków.

Organy podatkowe: art. 13 OP. Postępowanie jest II instancyjne.
Dzielą się na dwa piony:
1) samorządowe organy podatkowe,
2) państwowe (skarbowe) organy podatkowe.
Samorządowe organy podatkowe – zgodnie z Konstytucją RP i Ordynacją podatkową postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne.
Organy pierwszej instancji to: wójt (burmistrz, prezydent miasta) oraz starosta i marszałek województwa.
Organem drugiej instancji jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze w składzie 3 członków.
W trybach nadzwyczajnych np. wyłączenie organu SKO występuje jako organ pierwszej instancji, natomiast organem drugiej instancji jest również SKO, ale w innym składzie osobowym.
Państwowe organy podatkowe –
Naczelnik Urząd Skarbowy
Naczelnik Urząd Celny
Minister ds. Finansów
organem pierwszej instancji jest naczelnik urzędu skarbowego, zaś organem drugiej instancji – dyrektor izby skarbowej.
W zakresie podatków granicznych – organem pierwszej instancji jest naczelnik urzędu celnego, a organem drugiej instancji jest dyrektor izby celnej.
W innych zakresach – organ pierwszej instancji to dyrektor izby skarbowej lub dyrektor izby celnej, natomiast w drugiej instancji składa się wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ.
Tryby nadzwyczajne – pierwsza instancja: Minister Finansów, w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji,
wznowienia postępowania,
zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzenia jej wygaśnięcia - z urzędu;
druga instancja: Minister Finansów.
wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ.
Ponadto Minister Finansów jest:
organ właściwy w sprawach porozumień dotyczących ustalenia cen transakcyjnych;
organ właściwy w sprawach interpretacji przepisów prawa podatkowego,
organ właściwy w sprawach informacji przekazywanych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe o założonych i zlikwidowanych rachunkach bankowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
§ 3. Organami podatkowymi wyższego stopnia są organy odwoławcze.

Organy podatkowe wymienia art. 13 Ordynacji podatkowej.

Do organów podatkowych nie wymienionych w w/w artykule należą: w pierwszej instancji – Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej, w drugiej instancji – Dyrektor Izby Skarbowej (dotyczy to spraw z zakresu kontroli skarbowej).
2004r. – powołanie Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych.

W zakresie opłat ( dochodów) Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (art. 67 Prawa geologicznego i górniczego) – organ pierwszej instancji: Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska Gospodarki Wodnej(Prezes NFOŚ i GW), organ drugiej instancji: Minister Ochrony Środowiska.
Inne państwowe organy podatkowe wyróżnia się na podstawie innych przepisów szczególnych np. prawo probiercze, prawo o miarach, prawo farmaceutyczne itp.
• opłaty legalizacyjne wykonywane przez organy administracji miar i wag I instancja – Dyr. Generalny Urzędu Miar i Wag
II instancja Minister właściwy ds. gospodarki, pracy i spraw socjalnych
Art. 13a. (16) Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, nadać uprawnienia organów podatkowych:
1) Szefowi Agencji Wywiadu,
2) Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
3) Szefowi Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
4) Szefowi Służby Wywiadu Wojskowego,
5) Szefowi Służby Kontrwywiadu Wojskowego
- jeżeli jest to uzasadnione ochroną tajemnicy państwowej i wymogami bezpieczeństwa państwa.
W/W organy z 13A jako I instancja szef służby a II instancja Minister Finansów.

Obowiązek podatkowy a zobowiązanie podatkowe:
Nie są to pojęcia tożsame.

Definicje ustawowe:
1) obowiązek podatkowy à art. 4 Ordynacji podatkowej
2) zobowiązanie podatkowe à art. 5 Ordynacji podatkowej

Obowiązek podatkowy – nieskonkretyzowany, przewidziany przepisami ustawy.
Zobowiązanie podatkowe – stanowi konkretyzację obowiązku podatkowego, tj. wynika z obowiązku podatkowego i konkretyzuje: podatek, osobę podatnika oraz wysokość, termin i miejsce świadczenia.

Powstawanie i wygasanie zobowiązania podatkowego:
Sposób powstania zobowiązania podatkowego à art. 21 Ordynacji podatkowej.
1) Zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy prawa z chwilą zaistnienia zdarzenia z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania (tj. z mocy prawa), np. PCC 14 dni, dochodowy od os, F – do 30 kwietnia następnego roku za rok poprzedzający.
2) z chwilą (dniem) doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość zobowiązania.
Decyzja organu podatkowego ma charakter konstytutywny, tzn. rodzi zobowiązanie podatkowe (dopóki nie ma decyzji – nie ma konkretyzacji obowiązku podatkowego).
Decyzje organów podatkowych można podzielić na:
1) decyzje ustalające zobowiązanie podatkowe (decyzje konstytutywne),np. podatek rolny , leśny, od nieruchomości , dla Os F w formie decyzji W.B.PrM. a dla osób prawnych jest samoopodatkowanie się.
Jeżeli nie będzie decyzji ustalającej to nie ma zobowiązania, podatek nie istnieje. Stąd te przepisy o przedawnieniu dla organu i dla podatnika są rożne art. 68. i art.70.

2) decyzje deklaratoryjne określające zobowiązanie podatkowe à art. 21 ust. 3 Ordynacji podatkowej.
Organ podatkowy wydaje decyzję określającą zobowiązanie podatkowe, gdy w toku postępowania podatkowego organ stwierdzi, że podatnik – mimo ciążącego na nim obowiązku podatkowego – nie dopełnił należnych czynności (nie zapłacił całości lub części podatku, popełnił błędy lub nie wszystkie elementy wykazał, nie ujawnił okoliczności powodujących powstanie zobowiązania podatkowego itd.). Organ podatkowy wówczas wydaje decyzje ,że podatnik powinien zapłacić należności wraz z odsetkami za zwłokę, określając wysokość podatku lub decyzję z różnicą niedopłaty i podatnik sam musi dokonać obliczenia należnych US odsetek za zwłokę i dokonać wpłaty.
Wygaśnięcie zobowiązania podatkowego – sposoby wygasania zobowiązania podatkowego określa art. 59 Ordynacji podatkowej.
W literaturze przedmiotu najczęściej spotyka się podział na:
1) wygaśnięcie efektywne – gdy przynajmniej część zobowiązania podatkowego została wykonana;
2) wygaśnięcie nieefektywne – gdy pomimo istniejącego zobowiązania podatkowego nie jest ono wymagalne.
Wygaśnięcie efektywne:
zapłata (art. 61 OP), Potrącenie albo kompensata (art. 64 OP), przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych w zamian za zaległości podatkowe na rzez SP lub JST (art. 66 OP).
Wygaśnięcie nieefektywne:
zaniechanie poboru (art. 22 OP), rozłożenie na raty, umorzenie zaległości podatkowych (art. 67a1pkt3 OP), przedawnienie (art. 68 dla organu i 70 dla podatnika OP).

Zapłata podatku – realizowana jest w formie pieniężnej gotówkowej (w przypadku przedsiębiorców – za pośrednictwem rachunku bankowego). Szczególne formy zapłaty – w odniesieniu do akcyzy lub opłaty skarbowej. Za zgodą i na zasadach określonych przez Ministra Finansów można dokonać zapłaty niektórych podatków papierami wartościowymi.
Kompensata (potrącenie) – może być dokonana tylko w szczególnej sytuacji: gdy istnieje wzajemna, bezsporna, wymagalna wierzytelność podatnika wobec Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Ordynacja podatkowa określa, z jakich tytułów może powstać w/w wierzytelność.

Np. na podstawie prawomocnego orzeczenia o odszkodowaniu z art. 417 KC ( działanie funkcjonariusza który spowodował szkodę,) czyli odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie, przewinienie sądu lub decyzją o odszkodowaniu , albo na podst. Przepisów odnośnie unieważnienia orzeczeń wydanych na rzecz represjonowanych osób za działalność prowadzoną na rzecz naszego państwa, również może to być odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia.
Kompensata może być dokonana również wtedy, gdy istnieje wierzytelność podatnika wobec państwowej lub samorządowej jednostki budżetowej za dostawy towarów, dokonane usługi wykonane na rzecz tych jednostek z tym, że może ona być potrącona jeżeli dotyczy , tylko tego podatnika i tylko z tej wierzytelności i w dodatku musiał być wyłoniony w drodze przetargu.
Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych w zamian za zaległość podatkową art. 66 – pojęcie „zaległości podatkowych” użyte w tym przepisie dotyczy zarówno zaległości podatkowych w rozumieniu art. 51 OP jak i odsetek za zwłokę (zgodnie z art. 53 OP).
Zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności :
• podatek
• jak również zaliczkę na podatek
• wszelkich zaliczek( z art23a) lub rat podatku
Od zaległości nalicza się odsetki za zwlokę. Odsetki za zwłokę nalicza podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" stawkę odsetek za zwłokę, oraz obniżoną stawkę odsetek za zwłokę.

Art. 55. § 1. Odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego.
§ 2. Jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

Przeniesienie własności następuje w formie umowy notarialnej, którą zawiera z podatnikiem bądź starosta (gdy chodzi o należności Skarbu Państwa – zawarcie takiej umowy następuje za zgodą naczelnika właściwego urzędu skarbowego), bądź też wójt (burmistrz, prezydent miasta) – gdy chodzi o należności j.s.t.
Sposoby nieefektywne.
Zaniechanie poboru – stosowana przed terminem płatności, instytucję tę określa art. 22 Ordynacji podatkowej. Generalną kompetencję w tym zakresie posiada Minister Finansów, który może ją wprowadzić w drodze rozporządzenia, w sytuacjach uzasadnionych ważnym interesem społecznym lub ważnym interesem podatnika
1) zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie;
2) zwolnić niektóre grupy płatników z obowiązku pobierania podatków lub zaliczek na podatki oraz określić termin wpłacenia podatku i wynikające z tego zwolnienia obowiązki informacyjne podatników, chyba że podatnik jest obowiązany do dokonania rocznego lub innego okresowego rozliczenia tego podatku.
Instytucję zaniechania poboru mogą również stosować inne organy podatkowe.
Z zaniechaniem poboru mamy do czynienia wyłącznie w tych podatkach, w których występuje instytucja płatnika (na wniosek podatnika płatnik może być zwolniony z zapłaty podatku).
Natomiast gdy chodzi o podatnika, zaniechanie poboru może nastąpić:
1) gdy pobranie zaliczki na podatek może zagrozić egzystencji podatnika,
2) gdy podatnik nie wykorzystał w określonym terminie przysługującej mu ulgi (wówczas zaniechanie poboru następuje na wniosek podatnika).
3) Gdy podatnik uprawdopodobni, że pobrany podatek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego za rok podatkowy lub inny okres rozliczeniowy.

Organ podatkowy, na wniosek podatnika, może ograniczyć pobór zaliczek na podatek, jeżeli podatnik uprawdopodobni, że zaliczki obliczone według zasad określonych w ustawach podatkowych byłyby niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy.
Na mocy ustawy z dnia 8.12.2004r z instytucji zaniechania wyłączono organy podatkowe Gmin, ponieważ w Gminie nie ma płatników a przepisy zwalniają płatnika. Oznacza to że Wójt nie może zaniechać w stosunku do podatnika który ma trudną sytuację pobrania podatku , może go jedynie pouczyć ,że jeśli minie termin płatności i powstanie zaległość może on wystąpić o umorzenie, ale nie ma gwarancji że zostanie ta zaległość umorzona.

Z tej instytucji można było skorzystać w przypadku Podwójnego opodatkowania podatników pracujących w Anglii czy Irlandii, płacili oni w Irlandii i w Polsce ale nie skorzystano z tej instytucji , potem uchwalono ustawę abolicyjną , która stanowiła że każdy kto ujawni te dochody zostanie zwolniony z płacenia podatku w Polsce. Ta sytuacja powstała po wejściu do UE i otwarciu się granic dla obywateli polskich a rząd polski nie zdążył z zawieraniem umów o zasadach podwójnego opodatkowania miedzy państwowego.
Umorzenie zaległości podatkowych – art. 217 konstytucji stanowi że zasady przyznawania ulg i umorzeń reguluje ustawa. +art. 67a Ordynacji podatkowej określa delegację ustawową do ustalania tych ulg na rzecz Rady Ministrów.
Organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym,
W zakresie pomocy publicznej to się jej nie udziela.

Umorzenie zaległości podatkowych związane jest z umorzeniem odsetek za zwłokę (umorzenie odsetek następuje z mocy prawa, w takiej samej części jak umorzenie zaległości podatkowej). Może mieć miejsce również sytuacja odwrotna: organ może umorzyć odsetki za zwłokę, ale odmówić umorzenia należności głównej.
Instytucja umorzenia zaległości podatkowych może być zastosowana na wniosek podatnika lub z urzędu. Umorzenie z urzędu reguluje art. 67d ust.1 Ordynacji podatkowej à może ono nastąpić w czterech sytuacjach:
1) gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty, która byłaby wyższa niż wydatki egzekucyjne (czyli: koszty postępowania egzekucyjnego będą wyższe niż odzyskane kwoty);
2) gdy kwota zaległości podatkowych nie przekracza 5-krotności kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym;
3) gdy w zakończonym postępowaniu upadłościowym lub likwidacyjnym nie wyegzekwowano należności podatkowych;
4) gdy podatnik będący osobą fizyczną zmarł nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawiając ruchomości, które nie podlegają egzekucji, bądź też nie pozostawił żadnych spadkobierców (poza Skarbem Państwa lub jednostką samorządu terytorialnego).

Przedawnienie art. 68.OP – terminy przedawnienia mogą być zróżnicowane.
Instytucja przedawnienia jest związana z upływem czasu, gdy organ podatkowy nie ma już możliwości dochodzenia zobowiązania podatkowego.
Termin przedawnienia wynosi 3 lata od końca roku podatkowego, w którym powstało zobowiązanie podatkowe, a gdy podatnik nie złożył stosownych informacji o okolicznościach powodujących powstanie zobowiązania – termin ten wynosi 5 lat (na zasadach ogólnych).

Art. 68. § 1. Zobowiązanie podatkowe, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
§ 2. Jeżeli podatnik:
1) nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
2) w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,
zobowiązanie podatkowe, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
§ 3. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.
§ 4. Zobowiązanie z tytułu opodatkowania dochodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzącego ze źródeł nieujawnionych nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku, w którym upłynął termin do złożenia zeznania rocznego dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, za rok podatkowy, którego dotyczy decyzja.
§ 5. Bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez 2 lata.

Przedawnienie na zasadach ogólnych.

Art. 70. § 1. Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Za 2009 r przedawnienie będzie 2015. bieg zacznie się 31 grudnia 2010 roku i będzie trwał do 31 grudnia 2015r.
Art. 70 ust. 4 Ordynacji podatkowej à dotyczy przerwania biegu terminu przedawnienia. )
Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony.
Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.

P. dochodowe
Cechą wspólną podatku dochodowego od osób fizycznych i od osób prawnych są 4 rodzaje kumulacji:
a) podmiotowa – czyli możliwość łączenia dochodów,
b) przedmiotowa – czyli łączenie dochodów z różnych źródeł, ale z pewnymi wyłączeniami. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych ta kumulacja jest rozwiązaniem niekorzystnym, bo biorąc pod uwagę stawkę progresywną (szczeblowa), przychody z innych źródeł, jeżeli zostaną skumulowane u danego podatnika, mogą doprowadzić do przekroczenia progu podatkowego.
c) terytorialna - która wiąże się z tzw. ograniczonym i nieograniczonym obowiązkiem podatkowym
d) czasowa - związana z przyjęciem zasady rozliczenia w systemie rocznym, chociaż w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych są wyjątki (art. 8 ustawy o tym podatku od osób prawnych).

karotka · VIP

tylko nie mow mi, ze to wszystko zanotowalas ;P

gosia0586

jakim cudem udało Ci się to wszytstko zanotować, bo ja z tych wykładów dużo nie wyniosłam. Wielkie Dzięki:)

klaudia · Administrator

Wszystkiego nie zanotowałam, po prostu mam Very Happy

Jak ktoś napisze w punktach co bylo na niedzielnym wykładzie to wrzuce dalszą cześć Smile