Ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym - opracowanie

Teos_2.0

Ustawa z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym – opracowanie na podstawie zagadnień zasygnalizowanych przez Profesora na ostatnim wykładzie.

Informacje ogólne, cele, podmioty korzystające z Funduszu
Art. 3, 18, 44 - Bankowy Fundusz Gwarancyjny (Fundusz) posiada osobowość prawną, ale nie jest państwową osobą prawną, ani jednostką sektora finansów publicznych (jest także zwolniony z podatku dochodowego od osób prawnych). Jego siedzibą jest Warszawa. Statut Funduszu określa szczegółowo jego zadania, sposób organizacji, rodzaje i sposób tworzenia funduszy własnych oraz zasady gospodarki finansowej i jest nadawany w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Prezesa NBP i Przewodniczącego KNF. Minister ten sprawuje też nadzór nad działalnością Funduszu.
Art. 1 – Celem Funduszu jest zabezpieczenie interesów deponentów za pomocą systemów gwarantowania środków pieniężnych oraz udzielanie bankom pomocy w przypadkach powstania niebezpieczeństwa ich niewypłacalności.
Art. 2 pkt 3 - Podmiotami objętymi obowiązkowym systemem gwarantowania są banki krajowe oraz, o ile nie uczestniczą w systemie gwarantowania lub system ten nie zapewnia gwarantowania w zakresie wynikającym z ustawy, oddziały banków zagranicznych.
Art. 2 pkt 1 - Deponentem jest strona umowy imiennego rachunku bankowego lub podmiot posiadający wierzytelność do banku objętego obowiązkowym systemem gwarantowania, potwierdzoną dokumentem imiennym, oraz osoba, która posiada dyspozycję zmarłego posiadacza rachunku lub ubiega się o zwroty kosztów jego pogrzebu, o ile te wierzytelności do banku stały się wymagalna przed dniem niedostępności środków. Deponentami nie są, m. in. Skarb Państwa, banki krajowe, zagraniczne, instytucje kredytowe, członkowie zarządu i rady nadzorczej banku oraz osoby pełniące w tym banku funkcje dyrektorów i zastępców dyrektorów departamentów czy oddziałów w określonych przypadkach.

Zadania Funduszu
Art. 4 – Zadania Funduszu możemy wyodrębnić ze względu na pełnione przez niego funkcje.
W zakresie funkcjonowania systemów gwarantowania zgromadzonych środków pieniężnych należy określanie na dany rok wysokości środków wyodrębnionych do tworzenia funduszu ochrony środków gwarantowanych, wykonywanie obowiązków wynikających z gwarantowania środków pieniężnych i nadzór nad umownym systemem gwarantowania środków pieniężnych.
W zakresie gromadzenia i analizowania informacji o podmiotach objętych systemem gwarantowania należy opracowywanie analiz i prognoz dotyczących sektora bankowego.
W zakresie udzielania pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania należy udzielanie zwrotnej pomocy finansowej w przypadku powstania niebezpieczeństwa niewypłacalności bądź na nabycie akcji lub udziałów banków, nabywanie wierzytelności banków, w których powstało niebezpieczeństwo niewypłacalności, kontrola prawidłowości wykorzystania tej pomocy i systemu zarządzania tego banku, określanie wysokości obowiązkowych opłat rocznych wnoszonych przez podmioty objęte systemem gwarantowania na rzecz Funduszu oraz kontrola realizacji programu postępowania naprawczego podmiotu objętego systemem gwarantowania.

Organizacja Funduszu
Art. 5 - Organami Funduszu są: Rada Funduszu i Zarząd Funduszu. Osoby pełniące funkcje w tych organach nie mogą pełnić funkcji w organach lub być pracownikami banków.

Art. 6 - Rada Funduszu składa się z przewodniczącego oraz siedmiu członków. Kadencja Rady Funduszu jest wspólna i trwa, co do zasady, 3 lata.
Przewodniczącym i członkiem Rady Funduszu może być osoba, która nie była karana za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, posiada pełną zdolność do czynności prawnych, wyższe wykształcenie oraz wiedzę i doświadczenie w zakresie bankowości.
Przewodniczącego Rady Funduszu powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Prezesa NBP i Przewodniczącego KNF.
Członków Rady Funduszu powołuje i odwołuje:
1) dwóch – minister właściwy do spraw instytucji finansowych;
2) dwóch – Prezes NBP;
3) jednego – Przewodniczący KNF;
4) dwóch – Związek Banków Polskich, na zasadach określonych w statucie Funduszu.
Art. 7 - Rada Funduszu sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnością Funduszu a ponadto wykonuje nadzór nad działalnością Zarządu Funduszu, uchwala plany działalności i plan finansowy Funduszu, przyjmuje przedstawione przez Zarząd Funduszu sprawozdania finansowe oraz z działalności Funduszu, przedkłada je Radzie Ministrów, ministrowi właściwemu do spraw instytucji finansowych, Przewodniczącemu KNF i Prezesowi NBP, a także określa na wniosek Zarządu Funduszu wysokości stawek obowiązkowych opłat, zasad i form udzielania pomocy finansowej oraz dochodzi zwrotu środków należnych Funduszowi z tego tytułu. Rada ma także za zadanie uchwalanie regulaminu określającego organizację pracy oraz zasady i tryb działania Zarządu Funduszu oraz powoływanie, zawieszanie i odwoływanie członków Zarządu.
Art. 8 - Rada podejmuje uchwały większością głosów przy obecności co najmniej czterech
osób wchodzących w jej skład. W przypadku równego rozkładu głosów w głosowaniu decyduje głos przewodniczącego Rady Funduszu.
Regulamin określający organizację pracy oraz zasady i tryb działania Rady Funduszu w drodze rozporządzenia ustala Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii Prezesa NBP i Przewodniczącego KNF

Art. 9 - W skład Zarządu Funduszu wchodzi pięciu członków, w tym prezes i jego zastępca.
Członkiem Zarządu Funduszu może być osoba, która nie była karana za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, posiada pełną zdolność do czynności prawnych, wyższe wykształcenie oraz co najmniej 5-letni staż pracy w bankowości na stanowisku kierowniczym.
Zarząd jest powoływany przez Radę Funduszu, jego kadencja trwa 3 lata od dnia powołania przez Radę. Rada wybiera prezesa Zarządu Funduszu i jego zastępcę spośród członków Zarządu.
Każdy członek Zarządu może być w każdej chwili odwołani z pełnionej funkcji przez Radę Funduszu. Mandaty członków Zarządu wygasają z dniem upływu kadencji Zarządu albo z dniem zaistnienia innych okoliczności powodujących wygaśnięcie mandatu.
Art. 10 - Zarząd Funduszu kieruje Funduszem i reprezentuje go na zewnątrz. Do zadań Zarządu Funduszu należy opracowywanie projektów planów działalności i planu finansowego Funduszu, gospodarowanie środkami Funduszu, z zastrzeżeniem uprawnień Rady Funduszu, składanie Radzie sprawozdań z działalności oraz wykonywanie innych czynności niezastrzeżonych dla Rady.
Art. 11 - Oświadczenia w zakresie praw i obowiązków majątkowych Funduszu składają łącznie dwaj członkowie Zarządu Funduszu.

Źródła finansowania
Art. 13 - Podmioty objęte systemem gwarantowania wnoszą na rzecz Funduszu obowiązkowe opłaty roczne w wysokości iloczynu stawki nieprzekraczającej 0,3 % i podstawy naliczania opłaty rocznej, którą stanowi kwota odpowiadająca 12,5-krotności sumy wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka oraz wymogów kapitałowych z tytułu przekroczenia limitów i naruszenia innych norm prawa bankowego. Wysokość stawki z wyprzedzeniem roku kalendarzowego określa Rada Funduszu. Opłaty wnosi się w terminach określonych przez Fundusz (najpóźniej do 31 marca). Opłaty dla zrzeszonych banków spółdzielczych wnoszą banki zrzeszające.
Art. 15 - Źródłami finansowania Funduszu są:
- obowiązkowe opłaty roczne
- kwoty przekazane z funduszu ochrony środków gwarantowanych
- dochody z oprocentowania: pożyczek udzielanych przez Fundusz oraz z papierów wartościowych
- środki uzyskane w ramach bezzwrotnej pomocy zagranicznej
- środki z dotacji, udzielonych na wniosek Funduszu, z budżetu państwa
- środki z kredytu krótkoterminowego udzielonego przez NBP
- udzielone pożyczki ze środków budżetu państwa
- inne dochody
Art. 16 - Środki Funduszu przeznacza się na finansowanie zadań Funduszu związanych z gwarantowaniem środków pieniężnych oraz w zakresie udzielania podmiotom objętym systemem
gwarantowania pomocy. Są gromadzone na rachunkach bieżących, wyodrębnionych oraz rachunkach lokat jednodniowych i innych lokat terminowych w NBP. Fundusz może także posiadać rachunki w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych S.A.
Nadwyżka bilansowa Funduszu w danym roku powiększa jego fundusz własny, tworzony w celu zapewnienia środków na finansowanie zadań Funduszu w zakresie udzielania pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania.
Fundusz może nabywać jedynie papiery wartościowe emitowane, poręczone lub gwarantowane przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski, jak również jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego.

Nadzór nad działalnością Funduszu
Art. 17 - Roczne sprawozdanie finansowe sporządza się do dnia 31 marca za poprzedni rok obrotowy. Do 30 czerwca Rada Funduszu przedstawia Radzie Ministrów do zatwierdzenia, zaopiniowane przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, sprawozdanie z działalności Funduszu za rok poprzedni i załączone do niego sprawozdanie finansowe. Rada Ministrów zatwierdza albo odmawia zatwierdzenia sprawozdań w terminie do 31 sierpnia. Odmowa zatwierdzenia przez Radę Ministrów sprawozdania z działalności Funduszu za rok poprzedni jest równoznaczna z wygaśnięciem mandatu wszystkich członków organów Funduszu, z zastrzeżeniem, że pełnią oni swoje funkcje do czasu powołania nowych członków organów Funduszu.

Udzielanie pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania
Art. 19 - Realizując zadania, Fundusz może w szczególności udzielać podmiotom objętym systemem gwarantowania pożyczek, gwarancji lub poręczeń na warunkach korzystniejszych od ogólnie stosowanych przez banki. Uzyskane środki mogą być przeznaczone tylko na usunięcie niebezpieczeństwa niewypłacalności lub zakup udziałów albo akcji banku przez nowych udziałowców lub akcjonariuszy. Do gwarancji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące gwarancji udzielanych przez banki.
Art. 20 - Warunkiem udzielenia przez Fundusz pomocy jest w szczególności:
- uznanie przez Zarząd Funduszu wyników badania sprawozdania finansowego dotyczącego działalności tego podmiotu
- przedstawienie Zarządowi Funduszu pozytywnej opinii Komisji Nadzoru Finansowego o programie postępowania uzdrawiającego, postępowania naprawczego lub o celowości przejęcia, połączenia się banków, zakupu akcji (udziałów) innego banku
- wykazanie, że wysokość wnioskowanych pożyczek, gwarancji, poręczeń oraz środków wydatkowanych przez Fundusz na wykup wierzytelności byłaby nie wyższa niż łączna maksymalna kwota z tytułu gwarancji w tym podmiocie (czyli suma środków gwarantowanych na rachunkach deponentów banku)
- wykorzystanie dotychczasowych funduszy własnych banku na pokrycie strat banku ubiegającego się o pomoc lub przejmowanego.
Art. 20A - Komisja Nadzoru Finansowego informuje niezwłocznie Zarząd Funduszu o wystąpieniu konieczności wszczęcia przez zarząd banku postępowania naprawczego. Fundusz na swój wniosek skierowany do Komisji Nadzoru Finansowego jest ustanawiany kuratorem w stosunku do banku objętego systemem gwarantowania, o ile udzielił temu bankowi pomocy, z zastrzeżeniem, że Funduszowi nie przysługuje wynagrodzenie dla kuratora.

Obowiązkowy system gwarantowania
Art. 21 - Celem obowiązkowego systemu gwarantowania środków pieniężnych jest zapewnienie deponentom wypłaty, do określonej wysokości, środków gwarantowanych w razie ich niedostępności.
Art. 22 - Podmiotami stosunku gwarancji są Fundusz i deponent.
Przedmiotem gwarancji jest wierzytelność deponenta, w związku z którą z dniem spełnienia warunków gwarancji nabywa on w stosunku do Funduszu uprawnienie do świadczenia pieniężnego.
Świadczenie pieniężne jest wypłacane w terminie 30 dni od otrzymania przez syndyka lub zarządcę masy upadłości banku kwoty przekazanej przez Fundusz na wypłaty środków gwarantowanych, nie później jednak niż w terminie trzech miesięcy od dnia niedostępności środków.
Art. 23 - Środki gwarantowane objęte są obowiązkowym systemem gwarantowania od dnia ich wniesienia na rachunek bankowy nie później niż w dniu poprzedzającym dzień zawieszenia działalności banku - do wysokości (łącznie z odsetkami) równowartości 50 000 euro – w 100 %. Kwota ta określa maksymalną wysokość roszczeń deponenta w stosunku do Funduszu, niezależnie od tego, w jakiej wysokości i na ilu rachunkach posiadał środki pieniężne lub z ilu wierzytelności przysługują mu należności. Roszczenia z tytułu gwarancji przedawniają się po upływie 5 lat od dnia
spełnienia warunku gwarancji.
Art. 24 - Deponent nie traci prawa do dochodzenia swych roszczeń od banku ponad tę kwotę.

Umowny system gwarantowania
Art. 39 - Podmioty objęte systemem gwarantowania mogą w ramach ustawowego systemu gwarantowania zobowiązać się do rozszerzenia obowiązku gwarancji ponad minimum określone
w systemie obowiązkowym. Środki objęte umownym systemem gwarantowania przekazywane są na zaspokajanie roszczeń deponentów po wykorzystaniu środków obowiązkowego systemu gwarantowania.
Art. 41 - Umowa o utworzeniu umownego funduszu gwarantowania i zasadach jego działania wymaga zatwierdzenia przez Radę Funduszu pod rygorem nieważności.